یلدا آیین کهن روستایی و خانوادگی در سرزمین ایران
تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۶۶۵۹۰۶
یلدا طولانی ترین شب سال و یلدا یک آیین کهن روستایی و خانوادگی در سرزمین ایران بوده است.
به گزارش خبرگزاری برنا از استان البرز، یلدا آخرین شب پاییزی و نخستین شب زمستان به عنوان طولانی ترین، پرخاطره ترین و البته زیباترین شب سال برای ما ایرانیان، مناسبت ویژه ای به شمار می رود.
شبی که در آن ایرانیان و اقوام مختلف، این سنت قدیمی را از نیاکان خود به ارث بردند و ضمن دید و بازدید از بزرگترها، با خوراکی های خاص مانند انار، هندوانه، آجیل و باسلوق و غیره کام خود را شیرین می کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در قدیم سادگی و صمیمیت رکن اصلی این دید و بازدید یا همان صله ی رحم بود که بزرگترها به آن تاکید فراوان داشتند و همه دور کرسی کنار هم جمع می شدند و با شاهنامه خوانی و تفال به حافظ، کودکان و جوانان فامیل را سرگرم و شاد می کردند و البته بزرگترها هم از این دورهمی بی ریا حظ می بردند.
به مناسبت این سنت قدیم و دیرینه حسین عسکری البرزپژوه و تاریخ نگار، در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار برنا درباره یلدا نزد ایرانیان می گوید؛ آیین با شکوه و کهن ایرانی با عنوان «شب یلدا» یا «شب چله» یا به عبارت دقیق تر، «چله بزرگ»، مناسبت مهم و ویژه ای برای ما ایرانیان به شمار می آید.
البته نیاکان ما در ماه دی، چهار جشن در روزهای اول، هشتم، پانزدهم و بیست و سوم داشتند و شب روز اول را یلدا می نامیدند. یلدا از غروب آفتاب سی آذر آغاز و تا طلوع آفتاب، اول دی ماه ادامه داشت.
روز پس از یلدا را «خُرم روز» می نامیدند و شب یلدا آیینی بود که بیشتر توسط مردم برپا می شد اما جشن خرم روز که روز اول دی بود بیشتر توسط پادشاهان و حاکمان در مراکز حکومتی برگزار می شد و اکنون جشن روزهای هشتم و پانزدهم و بیست و سوم فراموش شده است.
اما یلدا به عنوان بلندترین شب یا طولانی ترین تاریکی سال، واژه ای سُریانی به معنای میلاد و یا ولادت است. ولادت خورشید که در آیین های ایرانی، نام دیگرش «مهر» و «میترا» است.
ایرانیان تاریکی و سرما را نامبارک می دانستند و به گرما و روشنایی علاقه مند بودند و آن را مبارک می دانستند. یلدا شبی است که روشنایی و گرما، در رزمی نفس گیر و با شکوه، تاریکی و سرما را شکست می دهد و از این جهت، شب یلدا، مهم و شادی آفرین است. بعد از شکستی که شب از روز می خورد، شب ها کوتاه می شوند. به همین جهت در یلدا، ایرانیان بیدار می مانند و شب زنده داری می کنند تا این رزم روز و شب را که منجر به پیروزی خورشید (مهر) می شود را نظاره کنند.
به همین خاطر جناب سعدی در این باره مصرعی دارند که می گوید؛ صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود.
باز هم در اشعار فارسی اشاره به این مبارزه روز و شب را داریم؛
همه شب های غم آبستن روز طرب است
یوسف روز زِ چاه شب یلدا آید
و این اشعار نشان دهنده این مطلب است که یلدا برای ایرانیان بسیار مهم بوده است.
حال این سوال پیش می آید که چرا این آیین پس از گذشت چند هزاره، همچنان ماندگار است. نخست اینکه یلدا شب زایش خورشید یا مهر از باورهای کهن و آیینی ایرانیان و مربوط به آیین مهرپرستی یا میترائیسم بوده و چون جنبه آئینی و مذهبی داشته ماندگار شده است.
دومین دلیل اینست که به لحاظ طبیعی، طولانی ترین شب سال (بلندترین تاریکی) برای ایرانیان مهم و قابل توجه بوده، و سومین دلیل اینکه یلدا یک آیین روستایی بوده که کشاورزان و روستاییان محصولات خود را برداشت می کردند و با آمدن سرما، فصل استراحت آنان شروع می شد.
ناگفته نماند در پیش از اسلام و قرون اولیه اسلامی، در ایران غلبه با زیست روستایی بوده و چهارمین دلیل اینست که یلدا یک جشن خانوادگی بوده که عنصر خانواده در آن پررنگ است. به گمانم همین چهار دلیل، یلدا را ماندگار کرده است.
انتهای پیام
نویسنده: مریم ابوئی مهریزی
آیا این خبر مفید بود؟
نتیجه بر اساس رای موافق و رای مخالف
منبع: خبرگزاری برنا
کلیدواژه: البرز یلدا سرزمین ایرانیان آیین کهن طولانی ترین ترین شب شب یلدا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۶۶۵۹۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پیرترین معلم ایران یک قرن و ۷ سال عمر کرد | از ریاست آموزش و پرورش تا تالیف دو کتاب چاپ نشده
به گزارش همشهری آنلاین قاسم رائر حجازی از اهالی مهاباد در استان آذربایجان غربی، بعد از ۱۰۷ سال زندگی به دلیل کهولت سن درگذشت.
او وقتی جوانی ۲۰ ساله بود سغل معلمی را انتخاب کرد و به عنوان معلم در آموزش و پرورش مهاباد استخدام شد. این‌طور که اسعد رسولی، رییس آموزش و پرورش مهاباد می‌گوید از نخستین معلمان مهاباد بود. قاسم رائر حجازی وقت بازنشسته شد سابقه ۳۴ سال معلمی را در کارنامه خود داشت. هر چند سمت‌های دیگری را هم تجربه کرد اما هرگز گچ و تخته سیاه را رها نکرد و مسئولیت اصلی خودش را آموزگاری می دانست. به گفته رسولی، مرحوم حجازی علاوه بر ریاست اداره آموزش و پرورش، مسئولیت سازمان جوانان و هلال احمر (شیرو خورشید سابق) مهاباد را تجربه کرد.
کتاب خاطرات و دیوان اشعار به زبان‌های کردی و فارسی از این معلم به یادگار مانده که هنوز چاپ نشده‌است. مرحوم حجازی در آرامستان باغ فردوس مهاباد به خاک سپرده می‌شود.
۴۷ هزار و ۳۵۷ دانش‌آموز در مدرسه شهری و روستایی مهاباد در ۹۶۵ کلاس درس و در ۲۷۸ مدرسه شهری و روستایی مشغول تحصیل هستند. از این تعداد ۱۹۰ مدرسه در مناطق روستایی است. ۲۶ هزار دانش آموز در مقطع ابتدایی درس می‌خوانند.
بیشتر بخوانید:
کلاس این آقا معلم در مدرسه تشکیل نمی شود
دستگیری ۴ متهم اصلی پرونده مفقودی یسنا کودک کلالهای